قزوين ناگزير به انتقال زباله‌ها
جمع‌آوري پسماند در شهر‌ها با توجه به توسعه روزافزون جمعيت و رشد فيزيکي شهر‌ها نياز به ايجاد زيرساخت‌هاي کافي شامل ماشين‌آلات، فضاي کافي، رعايت مسائل زيست‌محيطي و کاهش هزينه‌ها دارد.
همشهري: جمع‌آوري پسماند در شهر‌ها با توجه به توسعه روزافزون جمعيت و رشد فيزيکي شهر‌ها نياز به ايجاد زيرساخت‌هاي کافي شامل ماشين‌آلات، فضاي کافي، رعايت مسائل زيست‌محيطي و کاهش هزينه‌ها دارد. چندي است موضوع تأسيس جايگاه انتقال زباله‌ها (سمي‌تريلر) به نزديکي باغستان‌هاي قزوين، پاي نمايندگان مجلس و تشکل‌هاي زيست‌محيطي را به ميان کشيده و اجراي طرح سمي‌تريلر را با کلي سؤال در ذهن مردم مواجه کرده است؛ بنابراين تصميم گرفتيم با «مجتبي منتظري»، مديرعامل سازمان پسماند شهرداري قزوين، به گفت‌وگو بنشينيم و اصل ماجرا را از زبان ايشان بشنويم.
چطور شد طرح سمي‌تريلر در برنامه سازمان پسماند شهرداري قزوين قرار گرفت؟
مهم‌ترين دليل سازمان مديريت پسماند شهرداري قزوين براي استفاده از ايستگاه انتقال، کاهش تردد وسايل نقليه کوچک‌تر در جاده‌هاي بين شهري و کم کردن حجم ترافيک، کاهش خطر تصادفات و کاهش آلاينده‌هاي خروجي از آن‌ها و همچنين صرفه‌جويي در زمان حمل‌ونقل زباله و سوخت است؛ بنابراين ضرورت وجود ايستگاه انتقال، از جنبه زيست‌محيطي، ترافيکي و اقتصادي حائز اهميت خواهد بود.
ايستگاه مياني انتقال کنوني در شهر قزوين واقع در کمربندي جمهوري و در جوار بهشت صدر قرار دارد. با توجه به توسعه فضاي آرامستان‌هاي شهر قزوين و افزايش تعداد تردد وسايل نقليه و ايجاد حجم ترافيک سنگين در اين مسير خطر بروز تصادف محتمل خواهد بود.
بر اين اساس و همچنين درخواست‌هاي متعدد شهروندان که به زيارت اهل قبور مي‌روند انتقال اين ايستگاه به محل جديد اجتناب‌ناپذير است. قابل ذکر است اين جابه‌جايي هزينه‌اي معادل ?? ميليارد تومان را براي شهرداري در پي دارد. با توجه به اينکه احترام به خواست شهروندي ارجحيت دارد، صرف هزينه مورد پذيرش مديريت شهري قرار گرفته است.
حجم توليد زباله شهر قزوين چقدر است؟
بر اساس نتايج به‌دست آمده از يک طرح تحقيقاتي مطالعاتي ميزان سرانه توليد زباله هر فرد در طول شبانه‌روز در قزوين به ??? گرم رسيده است که اين ميزان توسط ?? دستگاه انواع خودرو سبک و نيمه‌سنگين در ?? بار سرويس‌دهي جمع‌آوري و به ايستگاه مياني (سمي‌تريلر) منتقل مي‌شود و از آنجا به محل سايت پردازش و دفن محمدآباد انتقال مي‌يابد. بر همين اساس راه‌اندازي ايستگاه‌هاي مياني (سمي‌تريلر) در دستور کار همه سازمان‌هاي مديريت پسماند در سراسر کشور قرار گرفته و يکي از وظايف اصلي و بديهي آن‌هاست.
چراکه با بهره‌برداري از اين ايستگاه‌هاي مياني ضمن کاهش تردد وسايل کوچک‌تر در سطح محورهاي مواصلاتي و کم کردن حجم بار ترافيکي برون‌شهري از يک طرف، صرفه‌جويي در مصرف انرژي و کاهش آلاينده‌هاي خروجي آن‌ها کمک بسياري به کاهش تصادفات جرحي يا حتي فوتي خواهيم کرد.
مکان فعلي جوابگوي نياز شهر هست؟
در ايستگاه مياني فعلي به دليل وسعت کم (حدوداً ???? مترمربع) و با توجه به اينکه طراحي محل براساس نياز يک دهه قبل صورت گرفته، ماشين‌آلات حمل و انتقال پسماند به لحاظ تخليه بار خود زمان قابل توجهي را صرف مي‌کنند و اين موضوع جمع‌آوري پسماندهاي خانگي از در منازل و مخازن را در شهر با تأخير مواجه مي‌کند. ضمناً در اين سايت جمع‌آوري شيرابه و رواناب‌هاي حاصل از شست‌وشوي محل و بارش‌هاي فصلي به شکل سنتي (با استفاده از مخزن و چاه جاذب) است و هيچ‌گونه ضوابط زيست‌محيطي مرتبط با مديريت شيرابه رعايت نمي‌شود. سازمان در چهارچوب مسئوليت خطير خود در اين ارتباط همواره با دغدغه‌هاي زيست‌محيطي مواجه است. نزديکي محل و قرار گرفتن اين سايت در دل باغ‌هاي سنتي به اين نگراني‌ها دامن مي‌زند و اين امر حساسيت سازمان مديريت پسماند شهرداري قزوين را نسبت به موضوع افزايش مي‌دهد.
لازم به توضيح است در طرح جامع که توسط سازمان خدمات طراحي شهرداري قزوين به تصويب رسيده، پس از انتقال ايستگاه مياني، اين مکان به همراه عرصه‌هاي پايين‌دست خود، مجموعاً به متراژ ?? هزار مترمربع به‌عنوان پارکينگ عمومي، تفرجگاه و بازارچه فعاليت خواهد کرد و خدمات‌رساني به آرامستان‌هاي نوبيلي و صدر و حسيني را در دستور کار خواهد داشت.
مکان‌يابي جايگاه سمي‌تريلر چگونه انجام شده؟
در مکان‌يابي ايستگاه انتقال جديد شهر قزوين، نکات مختلف فني، زيست‌محيطي، ترافيکي و اقتصادي (موقعيت جغرافيايي آن نسبت به شهر قزوين و مجتمع دفع و بازيافت محمدآباد) لحاظ شده است. بر اساس جمع‌بندي در روش تصميم‌گيري‌هاي چند معياره (AHP) ايستگاه انتقال جديد شهر قزوين در کيلومتر ? محور قزوين ـ بوئين‌زهرا در خارج از حريم باغستان‌هاي سنتي انتخاب شد که نتايج اين مکان‌يابي در سال ???? به تأييد کارگروه تخصصي مسکن و شهرسازي استان قزوين رسيد و توسط شوراي عالي برنامه‌ريزي استان تصويب و براي اجرايي شدن به شهرداري قزوين ابلاغ شد.
قابل ذکر است قبل از خريد زمين مذکور توسط شهرداري قزوين، موقعيت زمين خريده شده طبق نقشه پيشنهادي در کارگروه تخصصي مسکن و شهرسازي که اعضاي آن اداره کل حفاظت محيط‌زيست استان، سازمان جهادکشاورزي استان، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، اداره کل منابع طبيعي، اداره کل راه و شهرسازي و معاونت عمراني استانداري قزوين هستند، مورد تأييد قرار گرفت.
چقدر اعتبار براي اين طرح در نظر گرفته شده است و آيا نگراني تشکل‌هاي زيست‌محيطي درباره آلوده شدن باغستان کجاست؟
?? ميليارد تومان براي ايجاد اين سايت در نظر گرفته شده است. موضوع ديگري که درباره ايستگاه مياني مطرح شده است بحث پراکندگي زباله و انتقال آلودگي به اطراف است.
بايد گفت طراحي اين سايت و سيستم‌هاي آن به نحوي انجام گرفته است که علاوه بر داشتن سيستم شوتينگ زباله، مجهز به تجهيزات تصفيه شيرابه است و ميزان آلودگي شيرابه توليدي به کمتر از ?? ميلي‌گرم در ليتر خواهد رسيد که از پساب توليدشده آن مي‌توان به‌منظور آبياري فضاي سبزي که در اطراف ايستگاه ساخته مي‌شود، استفاده کرد. اين موضوع نه فقط نقطه ضعف نيست بلکه نشان‌دهنده يکي از نقاط قوت پروژه است.
در اين سايت 13/5 هکتار به‌عنوان فضاي سبز به‌منظور تصفيه و تهويه هواي منطقه در نظر گرفته شده است و فقط نيم هکتار از آن براي ساخت بنا استفاده مي‌شود که اين موضوع نيز از ديگر نقاط قوت اين پروژه است و باعث مي‌شود زمين موجود که چند سال است در آن کشت نمي‌شود، مجدداً احيا شود.
اجراي اين طرح چه مزايايي مي‌تواند داشته باشد؟
بايد توجه داشت محل ايستگاه انتقال بايد در جريان مسير محل پردازش و دفن نهايي قرار گيرد. در غير اين صورت، انتخاب محل نادرست ايستگاه انتقال و افزايش مسير جمع‌آوري و حمل‌ونقل زباله، افزايش چشمگير هزينه جمع‌آوري زباله را در پي خواهد داشت که نتيجه آن افزايش بهاي خدمات پسماند شهروندان خواهد بود. مطالعات نشان داده است در صورتي که فاصله مبادي توليد زباله تا محل دفع نهايي بيش از ?? کيلومتر باشد در صورت عدم به کارگيري ايستگاه انتقال زباله، هزينه‌هاي جمع‌آوري و حمل‌ونقل ??درصد افزايش خواهد يافت.
به دليل اينکه محل سايت پردازش و دفن محمدآباد در کيلومتر ?? جاده قزوين بوئين‌زهرا قرار دارد، محل ساخت ايستگاه انتقال نيز در اين مسير انتخاب شده است. همان‌طور که قبلاً عنوان شد در انتخاب اين محل موضوعات زيست‌محيطي نيز لحاظ شده است.
بر اساس گزارش مشاور اين پروژه، محل جديد ايستگاه انتقال با قوت ??درصد مورد تأييد قرار گرفته است. هر چند سازمان مديريت پسماند شهرداري قزوين به اين موضوع اکتفا نکرده و در طراحي اين ايستگاه انتقال براي مديريت شيرابه از بهترين تکنولوژي‌هاي موجود و ممکن را در نظر گرفته است؛ همچنين در اين سازمان واحد ايمني، بهداشت و محيط‌زيست (HSE) را مستقر کرده که بر اساس دستورالعمل ارسالي از وزارت کشور در خصوص نظارت بر ايستگاه انتقال اقدام به تهيه چک‌ليست‌هاي نظارتي کرده است که براساس آن نظارت دقيق و فني برآن محل خواهد داشت.
